Column van Wim April, we zaaien er op los
April, we zaaien er op los…
“Een droge maart en een natte april, is de boeren hun wil”, dat is een gezegde, waar ook de tuinliefhebbers vast heel blij mee zijn. Op het moment van schrijven hoop ik dat we nog genoeg regen krijgen, want met alle wind in de laatste week van maart, droogde de grond snel uit. Gelukkig kwam er af en toe een bui, we waren er blij mee. Nu, bijna in de laatste week van april, kunnen we weer allerlei klusjes doen in de tuin. De voorjaarsbollen en -knollen kunnen de grond in, bijvoorbeeld de prachtige dahlia’s, maar ook kunnen we allerlei bloemen zaaien, een vlindermengsel of bijenmengsel, speciaal samengestelde zaden voor deze insecten. Zelf zaai ik zinnia’s en bekermalva’s, echte zomerbloeiers en goede snijbloemen. Ook deze bloemen trekken veel insecten aan, mooi om te zien. Er is altijd wel een plekje in de tuin waar je wat kunt zaaien. Bijvb. zonnebloemen, ook leuk voor de kinderen, wie kweekt de hoogste? Je zou er in de wijk een wedstrijdje van kunnen maken..
De afrikaantjes, leeuwenbekjes, begonia’s , geraniums en noem maar op, alles kun je zaaien, hoewel er al wekenlang bij bouwmarkten en supermarkten trays met jonge al bloeiende plantjes worden aangeboden, eigenlijk veel te vroeg, één goede nachtvorst en alles was voor niets. Eigenlijk kunnen de plantjes pas na 10 mei de grond in, bakken kun je nog wel een keer even binnen zetten, want kou? Nee, daar houden ze niet van. Als we iets in de tuin gaan zaaien of plantjes gaan uitplanten, willen we er ook graag een regenbuitje over zodat het zaad kan kiemen en de plantjes kunnen groeien. Natuurlijk wel met op zijn tijd de zon erbij, want warmte is niet alleen fijn voor ons, maar ook voor alles in de tuin.
Tegenwoordig hebben enkele wijkbewoners een moestuin bij huis, tja, dat kan natuurlijk ook! Als je de ruimte hebt, kun je makkelijk groente en aardappelen kweken in je eigen tuin, lekker en gezond en bovendien makkelijk. Vanaf april kun je al aardappelen poten, zelf heb ik er half maart al een aantal gepoot, natuurlijk is dat een risico, bij nachtvorst toch even een pot of emmer over de al bovengekomen planten zetten, dat hoort erbij….
Bij een zaadhandel koop je speciale pootaardappelen, die zijn speciaal gekweekt voor de tuinliefhebbers en boeren. Zorg voor losgemaakt grond, zodat deze aardappelen goed kunnen kiemen en kunnen uitgroeien tot mooie planten. Er zijn diverse rassen te koop, maar de eerste nieuwe aardappelen zijn vaak het lekkerst, daarvoor koop je dus vroege pootaardappelen, daar zijn genoeg soorten van, vraag in de winkel welke vastkokend zijn of wat losser in de kook. De Frieslander is een bekend ras, maar voor mij is de Annabelle een topper, weer een ander kiest voor de Obama en zo kom je erachter dat iedereen een andere smaak heeft. De vroege rassen oogst je 10-12 weken na het poten, terwijl het loof nog groen is, de latere rassen daarvan laat je het loof afsterven, dan kun je de aardappelen een langere tijd bewaren.
In januari ben ik al begonnen met het zaaien van pepers, ze hebben een lange groeitijd nodig om deze zomer en herfst vruchten te dragen. Dat geldt ook voor paprika’s en aubergines, wil je die graag zaaien, dan ben je nu te laat, maar voor tomaten, augurken, komkommers, courgettes is het een prima tijd om ze binnen voor te zaaien. Waarom niet voor zaaien in februari of maart? Nou, de planten hebben veel licht nodig om te groeien en kunnen toch pas in mei naar buiten. Binnen kweek je dan vaak lange zwakke plantjes, die het nog heel moeilijk krijgen of het niet halen, nee nu is een veel betere tijd. Ook zaden van groenten kun je overal wel vinden, er worden er genoeg aangeboden. Maar een plakje tomaat op een potje met potgrond, geeft ook al een mooi resultaat en het is leuk om te zien dat de zaadjes snel kiemen en allemaal jonge plantjes worden, gewoon eens proberen. Natuurlijk kun je deze genoemde soorten ook buiten in de tuin zaaien, ná half mei.
De afgelopen weken heb ik naast de aardappelen ook al diverse groenten gezaaid, in februari al tuinbonen en zomerworteltjes, in maart o.a. spinazie, sla en spitskool en de afgelopen weken prei, selderij, bietjes, diverse koolsoorten, raapstelen en natuurlijk komen na half mei de stok- en stambonen aan de beurt. Zoals de naam al aangeeft: Stokbonen zijn klimmers die langs de stok omhoog groeien en stambonen zijn lage bonenplanten. Tuinbonen zijn heel andere bonen dan deze bonen, deze bonen kunnen slabonen zijn, ook wel sperziebonen genoemd, maar ook pronkbonen, snijbonen of spekbonen. Allen verkrijgbaar in klim en in lage soorten. Natuurlijk heb je ook nog verschillende kleuren bonen, naast de gewone groene zijn er ook paarse en gele bonen, de laatste worden ook wel boterboontjes genoemd, vanwege hun zachte smaak.
Kruiden zaai je buiten in bakken of potten, heel gemakkelijk, later kun je ze desgewenst uitplanten. Sommige zijn tweejarig, dus ze groeien het ene jaar, en in het tweede jaar heb je eerst nog oogst, maar daarna gaan ze bloeien, geven zaden en sterven af, bijvoorbeeld selderij en peterselie. Vaste kruiden hoef je maar één keer te zaaien, het zijn planten die ieder jaar weer terugkomen, zoals tijm, bieslook, salie. Er zijn ook éénjarige kruiden, zoals basilicum, die zaai je, ze groeien en geven mooie bladeren, gaan uiteindelijk bloeien en dan sterven ze af, alles binnen één jaar.
Een tip voor het zaaien van basilicum:
Zaai de zaadjes uit een zakje basilicum in een gewoon bloempotje van zo’n 10-12cm doorsnede met potgrond, iets afdekken met een heel klein beetje van deze potgrond, licht aandrukken, beetje de grond vochtig maken, het potje afdekken met een stukje plastic en een elastiekje en wachten tot de plantjes boven komen. Dan het plastic verwijderen, zodra ze 5-6 cm hoog zijn, ga je ze niet per stuk uitplanten, maar haal je het geheel uit het potje en breekt de kluit voorzichtig in twee of drie delen, deze delen plant je in de tuin of in een ruime bak. Zo krijg je mooie planten, als er bloemen in de plant komen knijp je die er uit, hoe meer bladeren je plukt, hoe meer er weer aangroeien.
Mijn dahlia’s zitten inmiddels weer in de grond, er zijn nieuwe knollen bijgekomen, de hele winter hebben ze binnen gelegen en nu kunnen ze groeien. Moet je ze in het najaar steeds weer uit de grond halen? Het wordt wel aangeraden, door het vele regenwater afgelopen jaar waren bij sommigen de knollen in de winter verrot , dat is jammer, vorst is ook een boosdoener, daar kunnen de knollen niet tegen. In het westen vriest het vaak minder erg dan hier in het oosten, daar zouden de knollen eventueel in de grond kunnen blijven. Soms hoor ik ook wel eens van wijkbewoners dat hun knol ieder jaar in de grond blijft en geen problemen heeft gehad, terwijl een ander van de tien knollen er in het voorjaar nog twee over had, ik waag het er niet op,
Ik wens jullie allen een mooie bloeiende tuin toe en voor de moestuinders onder ons een mooie oogst, die niet altijd groot hoeft te zijn, als het lukt is het vaak al heel mooi, want ook bij de ervaren moestuinder gaat er weleens wat mis.
Wim Boers.